غذااولین انتخاب انسان برای ادامه حیات است . این انتخاب با تنوع غذاهای در دسترس وارد مرحله جدیدی شد و بشر برای ایجاد تنوع غذایی خود به آشپزی روی آورد . آشپزی از هنرهایی است که با زندگی بشر در هم آمیخته است .
غذادر طول تاریخ دوره تکامل را پشت سر گذاشته است ابتدا غذای امن ، سپس غذای ایمن ،پس از آن غذای لذیذ و امروزه غذای هدفمند در بازه انتخاب انسان قرار گرفته است.برخی از تاثیرات غذا می تواند کوتاه مدت باشند ؛ مثل ایجاد مسمومیت ویاحساسیت غذایی. اما اکثر تأثیرات غذایی بلند مدت هستند ودر اثر تکرار و عادت غذایی بوجود می آیند.این تـأثیرات از زمان قبل از تولد(ناشی از وضعیت تغذیه ای مادر)وجود دارند و خود را در مراحل مختلف زندگی نیز نشان میدهند. ترکیب غذای ملل مختلف نیز در طول زمان شکل می گیرد مثلاً در ژاپن غذای عمده مردم تا سال ۱۹۴۶ حاوی برنج وماهی و با تنوع اندک بود.پس از آن در یک طرح ملی لبنیات ،میوه و نان را در مدارس این کشور به طورگسترده توزیع کردندو پس از مدتی در قد و وزن این کودکان بهبود معنی داری مشاهده شد.
برخی بیماریها مربوط به کمبود یا افزایش مصرف غذاها می باشد. ما همیشه فقط برای سیر شدن و انرژی گرفتن غذا نمی خوریم. در خیلی از موارد غذا خوردن دلایل روانی دارد، مثلا ازرنگ خاصی خوشمان می آید یا با همراهی کردن دیگران از غذاخوردن لذت میبریم یا به دلیل استرس به سمت غذا کشیده می شویم . مثلاافرادی که دائما دسترسی به مصرف شیرینی دارند ، با خوردن کیک و شیرینی از نظر روانی به آرامش می رسند. تکراردر مصرف وابستگی ایجاد می نماید. افرادی هستند که با مصرف چندین قاشق برنج آرامش بیشتری نسبت به مصرف نان بدست می آورند و یا بالعکس.
خوردن یکی از لذت های زندگی انسان است و اگر برپایه اصول وهمراه با برنامه ریزی باشد به عمر طولانی همراه با سلامت می انجامد. در غیراینصورت نه تنها لذتبخش نخواهد بود بلکه باعث بروز بسیاری از بیماری ها می گردد.
باتغذیه مناسب می توان از بروز برخی از بیماریها پیشگیری کرد. ویا اینکه درجهت کنترل یا درمان برخی بیماریها گام برداشت .بدن ما در هر سن و در هر شرایطی که باشیم نیازهای خاصی دارد یعنی باید میزان معینی انرژی رااز طریق پروتئین ،کربوهیدرات ، چربی و ریزمغذی ها (املاح و ویتامین ها ) را تامین نماید .
به عبارت دیگر رواج تغذیه سالم در یک جامعه ، سلامت جسم و در نتیجه روان را به ارمغان می آورد و در اینصورت است که می توان پیشرفت علمی ،اقتصادی واجتماعی و فرهنگی و بهداشتی… را از جامعه انتظار داشت چرا که عقل سالم در بدن سالم است. اهمیت یک تغذیه خوب جزء کشفیات جدید نیست ۴۰۰ سال قبل از میلاد ، هیپوکریتس فیلسوف بزرگ یونان باستان گفت : بگذاریدغذا داروی شما باشد و داروی شما غذا.
متخصصین تغذیه برای رژیم غذایی مناسب توصیه هایی دارند که یکی از بهترین آنها رعایت هرم راهنمای غذایی استاندارد است .امروزه شیر و فراورده های آن در میان چهار گروه اصلی سبد غذایی ، مهم ترین و اصلی ترین تامین کننده مواد مورد نیاز بدن و حاوی بسیاری از ریز مغذی ها و املاح است که مصرف مستمر آن برای رشد ، استحکام استخوان و دندان، افزایش هوش و توان کاری ، جلوگیری از کار افتادگی زود هنگام ، شادابی ، طول عمرو …… همواره از سوی متخصصان تغذیه توصیه و تاکید می شود .
ارزش تغذیه ای هر یک از گروه های موادغذایی هرم استاندارد متفاوت است . مثلا نان و غلات موادی اند که می توانند سیر کننده و تامین کننده انرژی باشند ولی گروه شیر وفراورده های آن نه تنها انرژی زا بلکه تامین کننده نیاز سلول های بدن و ریز مغذیهای بسیار حیاتی اند . میزان مصرف شیر و فراورده های آن اگر چه در هرم ۲ تا ۴ واحدقید شده ، اما مصرف بیشتر آن نیز مفید است . در حالی که سایر گروه های غذایی محدودیت مصرف دارند . از سوی دیگر همانگونه که در هرم غذایی ذکر شده ، شیر وفراورده های آن هیچ گونه جایگزینی ندارند . در حالی که برای گروه های غذایی گوشتی می توان تخم مرغ ، حبوبات ، انواع آجیل ( پسته ، بادام و گردو) و بعضا حتی پنیر راجایگزین نمود .
امروزه مصرف سرانه شیرو فراورده های آن یکی از شاخص های توسعه فرهنگی هر کشوری به حساب می آید . بررسی های انجام شده از سوی وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی وانستیتو تحقیقات تغذیه ایران از وضعیت تغیه جامعه کشور نشان می دهد که متاسفانه مصرف شیر و فراورده های آن حدود ۷/۰ واحد وحدود یک چهارم مصرفاستاندارد است !
یکیاز راهکارهای اساسی در تامین سلامتی و بهداشت جامعه فرهنگ سازی برای شیوه درستمصرف کردن ، چگونگی تغذیه سالم و استفاده از رژیم های غذایی مناسب برای حفظ سلامتی و افزایش کارائی است .
پس بجاست هر یک از ما به نوبه خود در جهت بهبود وضعیت تغذیه خود ، خانواده و اطرافیان خود کوشا باشیم و در سایه دانش تغذ یه امروز در تغییر عادات غذایی نامطلوب ، سفرهای با غذاهای متنوع و سالم بر پایه شیر و فراورده های آن که نقش سازنده آنها برای همگان به اثبات رسیده است را بگسترانیم تا علاوه بر آشنایی افراد با طعم و مزه های جدید قدمی هر چند کوچک برای افزایش سرانه مصرف شیر و فراورده های آن برداریم.